Աստվածաշունչն ի վերուստ շնորհված սրբազան մի պարգև է, որից հորդում է հոգեվոր ու մարմնավոր ամեն գիտությունմեր կյանքն իմաստավորելու, զարգացնելու ու պտղաբեր դարձնելու համար։ Այն լույս է խավարի մեջ և ջուր անապատում, երկնային մանանաքաղցած հոգիներին, և առաջնորդող փարոս մոլորյալներին։ Առաքելահիմն հայոց սուրբ եկեղեցու խորանի վրա Ս. Գիրքը դրված է իբրև անփոխարինելի դասագիրք, որտեղից ամեն կիրակի ընթերցում ենք օրվամեզ հասանելիք դասը։ Նաև եկեղեցական ծիսակարգում գործածվող ցանկացած գիրք թե՛ Մաշտոց, թե՛ շարակնոց, թե՛ ժամագիրք և թե՛ մյուս ծիսամատյաններն արգասիքներն են Սուրբ Գրքի։
Այն մարդիկ, որոնք ծանոթ չեն մեր եկեղեցու հայրերի կյանքին ու գործերին, չգիտեն, թե որքան մեծ նշանակություն է ունեցել Աստվածաշունչը նրանց կենցաղում։ Անշուշտ, Սուրբ Գրիգոր Նարեկացու մասին մեր ժողովուրդը բազմիցս լսել ու նրա զորավոր աղոթքները դեղի պես գործածել է հարյուրամյակներ շարունակ։ Սակայն նրանցից շատերը չգիտեն, որ սուրբն իր աղոթամատյանը հյուսել է Աստվածաշնչի վաթսունվեց լարերի վրա։ Նաև շատ վկայություններ կան մեր մատենագիրների աշխատություններում այն մասին, թե որքան կարևորություն է ունեցել Ս. Գիրքը եկեղեցու հայրերի ու առաջնորդների համար։ Բերենք մի քանի օրինակ։
Խաչենի Հասան իշխանը (Թ դար) «բարեպաշտ ու աստվածասեր այր էր․․․, ուսումնասեր և աստվածային կտակարանները կարդացող» (Կիրակոս Գանձակեցի, Պատմութիւն, Երևան, 1982, էջ 193)։
Ս․ Ներսես Շնորհալին «չուներ մարմնական հանգիստ, այլ անդադար ժուժկալությամբ իրեն տալիս էր աղոթքին և Աստվածաշնճի ընթերցանությանը» (Ղևոնդ Ալիշան, Հայապատում, Վենետիկ, 1901, էջ 397)։
«Ես՝ Անանիա Շիրակացիս, որ ամբողջացրի Հայաստանյաց Եկեղեցու դպրությունը և հմուտ եմ Աստվածաշնչին, օրեցօր լուսավորում էի միտքս սաղմոսների խոսքերով» (Հայ հին ու միջնադարյան արձակի քրեստոմատիա, Երևան, 1981, էջ 369)։
«Մուշեղ իշխանը՝ Սմբատ Սպարապետի որդին (Թ դար), կրթված էր Աստվածաշնչի ընթերցումներով և ծանոթ՝ ճարտասանական արվեստին» (Թովմա Արծրունի և Անանուն, Պատմութիւն տանն Արծրունեաց, Երևան, 2006, էջ 204)։
Սուրբ Գրքի դերը մեծ էր նաև հայ մշակույթի մեջ։ Հայ ազգը, որ դարեր շարունակ խարխափում էր հեթանոսության խավարում, այս մատյանում գտավ կյանքի նոր փարոս, ապրելու նոր կենսակերպ ու մտածելու նոր սկզբունքներ։ Աստվածաշունչն անհունորեն ներկա է քրիստոնեական մեր մշակույթի օատմության յուրքանչյուր էջում։ Այն ոչ միայն ճոխացրեց հայ արվեստը, գրականությունը, ճարտարապետությունը, այլև հեղաշրջեց մարդկային մտածողությունը, ձևավորեց նոր աշխարհայացք․․․
Մեր օրերում շատ է խոսվում եկեղեցու ընդհանուր վերազարթոնքի մասին։ Դա միայն կարող է իրականանալ այն դեպքում, երբ եկեղեցու զավակների սրտերն ու մտքերը կրթվեն Սուրբ Գրող կանոնավոր ու տևական սերտողություններով՝ արգասավորվելու Սուրբ Հոգու ներգործությամբ, երբ ծխերում ծաղկեն քրիստոնեական սկզբունքների վրա հիմնված սերն ու փոխըմբռնումը։
Աստվածաշունչ մատյանը մարդկությանը հայտնի գրքերի թագուհին է։ Այն մեղավորի առաջ բացում է աստվածային սիրո, ողորմության ու հավիտենականության դռները։ Սուրբ Գիրքը կարդալով՝ մենք մեզ ասես տեսնում ենք հայելու մեջ։ Քրիստոնյայի համար որքա՜ն կարևոր է հոգևոր այս փորձառությունը։ Այս առիթով տեղին է հիշել հետևյալ պատմությունը․ Մի չինացի խոշորացույց է գնում և տուն գալով՝ սկսում է դրանով զննել ձեռքն ընկած զանազան առարկաներ։ Մի օր էլ այն ուղղում է իր շատ սիրած բրնձին և նկատում նրա վրա շարժվող մանրէները։ Բարկությունից, փոխանակ բրինձը մաքրելու, խոշորացույցն է կոտրում․․․
Բարեբախտաբար, Ս․ Գիրքը միաժամանակ մեզ տալիս է նաև մեղքի մանրէն արմատախիլ անող բացարձակ միջոցը՝ Քրիստոսին։
Աստվածաշնչի սերտողությունը և այն գործնականում իրագործելը եկեղեցու զավակների կյանքում ի վերջո տալիս են իրենց ցանկալի պտուղները։ Եկեղեցին ավելի արթուն ու հավատավոր անդամներ է ունենում՝ խոնարհ դարձնելով հավատացյալներին, որոնք տակավին փրկության փնտրտուքի մեջ են և Ս․ Գրքի լույսի առաջնորդությամբ պիտի հասնեն խաղաղ նավահանգիստ։
Միով բանիվ՝ այս Սրբազան Գրքով միայն կարող ենք արգասաբեր ակոսներ բացել Հայաստանյաց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցու զավակների սրտերում։
«Վարդանանք» թերթ
