You are currently viewing Մարդ-երևույթը. Գուրգեն Խանջյան

Մարդ-երևույթը. Գուրգեն Խանջյան

Նրան շատերը կտեսնեն Երևանում` քայլելիս կամ գրախանութներում` գրքերի շապիկներին։ Նրա խորաթափանց հայացքն ու չերկմտող ժպիտը բոլորը կտեսնեն, հատկապես նրանք, ովքեր մի օր գալիս են ՀԳՄ` «Գրեթերթի» խմբագրություն։

Նրա աշխարհընկալման վրա նշանակալի ազդեցություն են ունեցել Ֆեոդոր Դոստոևսկու «Կարամազով եղբայրները», Ֆրանց Կաֆկայի «Դատավարությունը», իսկ պատանեկան տարիքում` Ալեքսանդր Դյումայի «Երեք հրացանակիրներն» ու այդ շարքի մյուս գրքերը:

Նրա ստեղծած գրականությունը կլանող է, ենթատեքստերով հարուստ, հոգեբանական խորությամբ ինքնատիպ։ Ինքնատիպ է նաև նա։

Գուրգեն Խանջյան. արձակագիր, դրամատուրգ, թարգմանիչ։ «…ես Գուրգեն Խանջյանն եմ, ինչ-որ բանի համար իջեցված եմ այստեղ, և այդ ինչ-որ բանը պիտի անեմ իսպառ, ուզեք թե չուզեք: Կամ էլ խռովություն կբարձրացնեմ ու էլ չեմ անի:

Սակայն, կարծում եմ, դա միամիտ ինքնախաբեություն կլինի, որովհետև եթե չանեմ` երևի հենց դա էի անելու… Այլ կերպ ո՞նց… Մեծ Ծածկույթից դուրս մնալ անհնարին է, պահմտոցի չենք խաղում, փախուստի տեղ տիեզերքում չկա, և դա լավ է, որովհետև եթե լինի` պատկերացնո՞ւմ եք այդ սոսկալի լքվածությունը…». սա հատված է Գուրգեն Խանջյանի հարցազրույցից։ Նոր հարցազրույց չէ, բայց չի էլ կարող հին լինել, որովհետև նա Գուրգեն Խանջյանն է…

Այսօր 73-ամյա Գուրգեն Խանջյանը դարձյալ երիտասարդների կողքին է` խորհուրդներով և դիտարկումներով, այսօրվա և վաղվա մասին զրույցներով։ Իսկական մտավորականի խոսքը միշտ էլ արժեք ունի, անքննարկելի արժեք։

Ընկերս` արձակագիր, լուսանկարիչ Աշոտ Ստեփանյանն ասում է. «Շատ բարդ է գրականությամբ չհետաքրքրված մարդկանց պատկերացնել, թե մեր սիրելի գրողն ինչ մեծ ժառանգություն է թողել ու թողնելու մեզ։ Այդ մարդկանց մտքով չի էլ անցնում, որ 21-րդ դարում, Հայաստանում մենք ունենք էս մեծության գրող, ով մեզ հետ պտտվում է փողոցներում»։ Այստեղ շատ մտածելու բան կա` գրականությունն ինչքանով է կարևոր ժամանակակից մարդու կյանքում, ինչ տեղ ու դեր ունի մեր առօրյայում ընդհանրապես։ Գրականությունը, մեծ հաշվով, կյանքի խնդիրն է։

Իրականությունն ու Խանջյանի միտքը, խոսքը, սպասումը, կարոտը, աշխարհը տեսնելն ու աշխարհին պատմելն այնքան ներդաշնակորեն են միահյուսված։ Նրա ողջույնն ամեն քարին, շենքին, ծառին այնքան բնական է ու խորհրդավոր, նոր բովանդակություն հաղորդող։ Սա վկայում է մարդ-երևույթի ինքնատիպ խառնվածքի մասին։

Այսօր Գուրգեն Խանջյանի ծննդյան օրն է։ Նրան մաղթենք ամրություն` կնքելով մի «պարտավորագիր», որ նա միշտ մեր կողքին, մեզ հետ լինի։

Վ. ԱՐԶՈՒՄԱՆՅԱՆ

Հ.Գ. «Գրեթերթը»` Գուրգեն Խանջյանի գլխավորությամբ, տարիներ շարունակ, ավանդույթ ստեղծած, հրաշալի հարթակ է` տեսնելու ժամանակակից գրականության երիտասարդական թևի ստեղծումը, զարգացումը, առաջընթացը։ Եվ թող կանաչ լինի թերթի հետագա ճանապարհը։

Լուսանկարը` Ռոբ Ֆրանգյանի